BİNALARDA VE ENDÜSTRİYEL TESİSLERDE YANGIN GÜVENLİĞİ

Türkiye’de ve İlimizde son dönemlerde çıkan yangınlar sonucunda görmekteyiz ki yangın güvenliği ve projelerinin daha sıkı denetim altında tutulması geremektedir. Yangına sebebiyet verebilecek birçok neden sayılabilecek olsa da konut tipi binalarda çıkan yangınların ekseriyetle elektriksel kökenli olduğuna şahit olmaktayız. Konutlarda elektrik ile çalışan cihaz çeşitliliği günden güne artmaktadır. Özellikle eski binaların elektrik tesisatı bu yeni yükleri karşılamakta zorlanmakta ve bu binalarda elektriğe aşırı yüklenme durumunda yangın kaçınılmaz olmaktadır. İlk olarak 2007 yılında çıkan, daha sonra 2009 ve 2021 yıllarında revize edilen “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” mevcut olsa da uygulamada çok sayıda eksik ve hatanın olduğunu görmekteyiz.

Konut tipi binalarda yangın güvenliğinin sağlanmasında yönetmeliğin yayınlanması öncesi ve sonrası iskân alan binalar için ayrı ayrı olmak üzere 2 temel problemin olduğunu görmekteyiz. 2007 yılı sonrası yapılan yeni binalarda iskân öncesi yangın güvenliği ile ilgili yönetmelik hükümlerinin yerine getirilip getirmediği ilgili Belediye tarafından kontrol edilmektedir. Bina yüksekliğine bağlı olarak yangın merdivenleri ve bu merdivenlerin basınçlandırılması ya da yangın tüpleri ve yangın hortumlarının kullanımı üzerine zorunluluklar söz konusudur. Ancak bina ömrü boyunca yangın güvenlik sisteminin çalışır vaziyette sürekliliğinin sağlanıp sağlanmadığı hususunda hiçbir denetim söz konusu değildir. Bu bağlamda Makina Mühendisleri Odası Burdur İl Temsilcilisi sayın Dr. Özgür Özer ilgili idarelerin belirli aralıklar ile denetimler yapmasını aynı zamanda kurallara uyulmaması halinde yönetmelik ve mevzuatlar çerçevesinde cezai yaptırımlar uygulaması gerektiğini belirtmektedir. Ayrıca konutların dışında kafe ve lokanta gibi endüstriyel mutfakların bulunduğu ticarethaneler de davlumbazların yönetmelikte belirtilen şekilde yangın koruma tesisatlarının zorunlu olarak yaptırılması gerekmektedir. Bu sayede olası yangınların önüne geçilerek insan sağlığını etkilemeyecek şekilde geçilebilir.

Ülkemizde özellikle sanayi bölgelerinde ciddi bir sorun olan yangın güvenliği problemi, medyadaki yangın haberleri ile kendini belli etmektedir. Yangınlarda ve sonrasında yapılan çalışmalar, yangınların ilk tespitlere yansıyan kaynağını bulmaktan öteye gitmemekte ve çoğu zaman olay çözülmüş sayılmaktadır. Yaşanan can kayıpları, yangınların çevreye/doğaya etkileri ve yaşanan maddi kayıplar ile asıl yapılması gerekenler ise göz ardı edilmektedir. Endüstriyel tesislerin uygun olmayan imar planlarına, tekniğe, yönetmelik ve standartlara uygun yapılmayan pasif ve aktif yangın önlemleri sonucunda felaketler kaçınılmaz hale gelmektedir. Örneğin yangın için hayati önem taşıyan itfaiye araçları için tasarlanan ring hatlarının birçok firmada depolama alanı olarak kapatılması, ciddi bir yangın sıçraması ve itfaiyenin müdahale edememesi riskini ortaya çıkarmaktadır. Bu konular ile ilgili önerilerimiz aşağıdaki gibidir;

1.         Mimari, Tesisat(Makina) ve Elektrik Projelerinin;

Yönetmelikler ve standartlar kapsamında yapılıp yapılmadığı incelenmeli, hesaplamaların ve tasarım kriterlerinin uygunluğu,

Mimarlık disiplini açısından; kullanılan yapı malzemelerinin uygunluğu, uygulama teknikleri, güvenlik holleri, kaçış merdivenleri, yangın duvarları, kompartımanlar vb. uygunluğu,

Makina Mühendisliği disiplini açısından; yangın söndürme sistemleri, su deposu, yangın pompaları, kolektörler, sabit boru tesisatları, vanalar, kolon hatları, anahatlar, yangın dolapları, hidrantlar, branşmanlar, kuru ve sulu sprinkler sistemi ve konumları, hidrolik hesaplar, tehlike sınıfları, yangın yükleri, mimari boyutların tasarıma etkisi, söndürücü cinsi, gazlı söndürme sistemleri, merdiven basınçlandırma, duman tahliye vb. uygunluğu,

Elektrik Mühendisliği disiplini açısından; uyarı ve algılama sitemlerinin uygunluğu kontrol edilmelidir.

2.         Ruhsat vermeye yetkili kurumlar tarafından verilen onaylar ve izinler, yapı denetim raporlarının kontrolü, söz konusu onay izin ve raporlarda yönetmeliğe aykırılık var ise sorumlu veya sorumluların tespit edilmesi gereklidir.

Yangın gerçeğinin deprem ve su krizi gerçeği gibi yaşamımızın bir parçası olduğunu kabullenmemiz gerekmektedir. Aynı zamanda yapılacak denetimlerin düzenli hale getirilmesi ile can ve mal kaybının önüne geçilerek daha güvenli bir toplumda yaşamamız sağlanabilir. Makina mühendisleri tarafından yapılan Yangın tesisatı projelerinin yangın tesisatı yeterliliği olan mühendisler tarafından hazırlanması ve ilgili idarelerin bu projeleri kontrol eden birimlerinde konusunda yetkili personel bulundurması veya danışmanlık hizmetleri alması son derece önemlidir. Son olarak, bütün itfaiye teşkilatları, meslek odaları ve İş Teftiş Kurulu arasında koordinasyon kurularak kamusal denetimin sağlanması ve nihai çözümlere yönelik adım atılmalıdır.

Dr. Özgür ÖZER

MMO Burdur İl Temsilcisi

TMMOB Burdur İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri